اختلال پرخوری چیست؟ بهترین روشهای درمان پرخوری کدام است؟
اختلال پرخوری شامل خوردن منظم مقدار زیادی غذا در مدت زمان کوتاهی است تا زمانی که به طور ناراحتکنندهای سیر شوید. مردان و زنان در هر سنی ممکن است به اختلال پرخوری مبتلا شوند، اما معمولا این اختلال در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 شروع میشود. در این مقاله قصد داریم به بررسی علت پرخوری بپردازیم و بهترین راه درمان پرخوری را شرح دهیم.
اختلال پرخوری چیست؟
برای اکثر مردم مناسبتهایی مانند یک مراسم یا تعطیلات خاص بوده است که بیش از حد غذا خوردهاند. اما برخی از افراد هستند که برای آنها پرخوری به یک عادت تبدیل شده است و نمیتوانند آن را کنترل کنند. این افراد احتمالا به اختلال پرخوری افراطی مبتلا هستند. اختلال پرخوری یک اختلال جدی در خوردن است که در آن فرد مقادیر زیادی غذا میخورد و احساس میکند نمیتواند از غذا خوردن دست بکشد.
هنگامی که فردی دچار اختلال پرخوری بشود، ممکن است از پرخوری خجالت بکشد و نتواند آن را متوقف کند. این افراد احتمالا بارها تصمیم گرفتهاند که پرخوری نکنند ولی نمیتوانند در مقابل هوس و وسوسه غذا خوردن مقاومت کنند.
نکته قابل توجه این است که اختلالات تغذیه و پرخوری صرفا مربوط به وسوسهشدن در برابر غذا نیست و معمولا ناشی از مشکلات عمیقتری است. مثلا شرایطی مانند اضطراب و افسردگی از جمله عواملی است که میتواند باعث ایجاد اختلال پرخوری در افراد شود. به همین دلیل است که اختلال پرخوری به عنوان یک اختلال روانپزشکی شناخته میشود.
علائم اختلال پرخوری چیست؟
اکثر افراد مبتلا به اختلال پرخوری دارای اضافه وزن یا چاق هستند، اما برخی افراد هستند که با وجود پرخوری، وزن طبیعی دارند.
مهمترین علائم و نشانه های اختلال پرخوری عبارتند از:
- احساس شدید عدم کنترل در مورد غذا خوردن
- غذا خوردن سریعتر از حد معمول
- الگوهای غذایی آشفته و غیرقابل پیشبینی
- دورههای غذا خوردن کنترل نشده، تکانشی یا مداوم، اغلب تا حد احساس سیری ناخوشایند
- خوردن اجباری هر غذایی که در دسترس است، صرفنظر از اینکه چقدر لذتبخش است
- غذا خوردن زمانی که از نظر جسمی گرسنه نیستند
- نگرانی در مورد افزایش وزن پس از یک دوره پرخوری
- احساس بیحسی و کرختی در طول یک دوره پرخوری
- احساس ناامیدی از شکستن چرخه پرخوری
- دورههای مکرر پرخوری، که اغلب منجر به احساس شرم یا گناه می شود
- تنها غذا خوردن به دلیل احساس خجالت و شرم
- عزت نفس پایین و خجالت از ظاهر فیزیکی
- ترس از عدم تایید دیگران
- نسبت به ارجاعات مربوط به وزن یا ظاهر بیش از حد حساس هستند
- افسردگی و یا اضطراب
لازم به ذکر است که اختلال پرخوری و پرخوری عصبی (بولیمیا) باهم متفاوت هستند. افراد مبتلا به اختلال پرخوری برخلاف پرخوری عصبی، کالری اضافی خورده شده را با استفراغ، استفاده از ملینها و ورزش بیش از حد جبران نمیکنند.
افرادی که از اختلال پرخوری رنج میبرند، ممکن است سعی کنند رژیم بگیرید یا وعدههای غذایی معمولی بخورند. اما محدود کردن رژیم غذایی ممکن است به سادگی منجر به پرخوری بیشتر شود.
میزان شیوع اختلال پرخوری چقدر است؟
تعداد زیادی از مردان به اختلال پرخوری مبتلا هستند، اما همچنان این اختلال در زنان شایعتر از مردان است. بر اساس آمار، حدود 3 درصد از کل بزرگسالان در ایالات متحده (حدود 4 میلیون نفر) به اختلال پرخوری مبتلا هستند.
افرادی که چاق هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال پرخوری هستند، اگرچه افراد با وزن طبیعی نیز میتوانند به این اختلال مبتلا شوند. از هر سه نفر مبتلا به این بیماری در ایالات متحده، دو نفر چاق هستند و 10 تا 15 درصد از افرادی که چاقی خفیف دارند و سعی میکنند به تنهایی یا برنامههای ورزشی وزن کم کنند، به این وضعیت مبتلا هستند.
دلیل اختلال پرخوری چیست؟
علت اصلی اختلال پرخوری به خوبی شناخته شده نیست، اما میتوان دلایل مختلفی برای آن درنظر گرفت. از جمله مهمترین دلایل پرخوری بیش از حد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عوامل ژنتیکی
- سن
- تغییرات در مغز
- سایز بدن
- تصور اشتباه از وضعیت بدنی
- مشکلات عاطفی
- مشکلات روانشناختی
عوامل ژنتیکی
شواهد قوی مبنی بر ارثی بودن اختلال پرخوری وجود دارد. اگر یکی از والدین، خواهر و برادر شما اختلال پرخوری داشته باشند، احتمال ابتلا به اختلال پرخوری در شما بسیار بیشتر است.
جنسیت
اختلال پرخوری در میان زنان بیشتر از مردان شایع است. بر اساس آمار، در ایالات متحده، 3.6٪ از زنان در مقطعی از زندگی خود پرخوری را تجربه کردهاند. این درحالی است که این آمار در مردان 2% است.
تغییرات در مغز
نشانههایی وجود دارد مبنی بر اینکه افراد مبتلا به اختلال پرخوری ممکن است تغییراتی در ساختار مغز داشته باشند که منجر به واکنش شدید به غذا و عدم توانایی در کنترل خود شوند.
سایز بدن
تقریبا 50٪ از افراد مبتلا به اختلال پرخوری چاق هستند و 25 تا 50٪ از بیمارانی که به دنبال جراحی برای کاهش وزن هستند، علائم پرخوری دارند. مشکلات وزن ممکن است هم دلیل و هم نتیجه این اختلال باشد.
تصویر اشتباه از وضعیت بدنی
افراد مبتلا به اختلال پرخوری اغلب تصور منفیای از بدن خود دارند. نارضایتی از بدن، رژیم غذایی و پرخوری به ایجاد این اختلال کمک میکند.
مشکلات عاطفی
رویدادهای استرسزا در زندگی، مانند مرگ یکی از عزیزان و تصادف رانندگی، میتواند از عوامل پرخوری باشند.
عوامل روانشناختی
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پرخوری احساس منفی نسبت به خود، مهارتها و دستاوردهایشان دارند. محرکهای روانشناختی پرخوری میتواند شامل استرس و افسردگی باشد.
روش های تشخیص پرخوری
پزشک متخصص به منظور تشخیص اختلال پرخوری ممکن است از شما سوالاتی بپرسد:
- وقتی شروع به خوردن کردید، آیا میتوانید آن را متوقف کنید؟
- در مورد اینکه چقدر غذا میخورید چه احساسی دارید؟
- آیا واقعا سریع غذا میخورید؟
- آیا حتی پس از سیری ناخوشایند به خوردن ادامه میدهید؟
- آیا تا به حال به کسی دروغ گفتهاید که چقدر غذا میخورید؟
- آیا میخواهید تنها غذا بخورید؟ چرا؟
افراد مبتلا به اختلالات خوردن اغلب سعی میکنند آن را پنهان کنند. اما برای تشخیص، لازم است به پزشک خود اعتماد کنید و اطلاعات لازم را در اختیار او قرار دهید.
پس از تشخیص پرخوری، پزشک بر اساس علائم بیمار، پرخوری را به چهار نوع تقسیمبندی میکند:
- پرخوری خفیف؛ اگر 1 تا 3 بار در هفته اتفاق بیفتد.
- پرخوری متوسط؛ اگر 4 تا 7 بار در هفته اتفاق بیفتد.
- پرخوری شدید؛ اگر 8 تا 13 بار در هفته اتفاق بیفتد
- پرخوری افراطی؛ اگر 14 بار یا بیشتر در هفته اتفاق بیفتد.
عوارض پرخوری چیست؟
عادات غذایی نادرست که در افراد مبتلا به اختلال پرخوری رایج است، میتواند منجر به مشکلات جدی در سلامتی آنها شود. عوارض عمده اختلال پرخوری، شرایطی است که اغلب ناشی از چاقی است.
عوارض پرخوری میتواند شامل موارد زیر باشد:
- سوء تغذیه
- افسردگی
- دیابت
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- بیماری کیسه صفرا
- بیماری قلبی
- تنگی نفس
- انواع خاصی از سرطان
- مشکلات قاعدگی
- کاهش تحرک (ناتوانی در حرکت) و خستگی
- مشکلات خواب
علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال پرخوری میتوانند به شدت از پرخوری خود ناراحت شوند و در برخی موارد، افراد از شغل، مدرسه یا فعالیتهای اجتماعی به دلیل پرخوری غافل میشوند.
روش های درمان اختلال پرخوری
برنامه درمانی پرخوری به علل و شدت اختلال و همچنین اهداف فردی بستگی دارد. درمان پرخوری ممکن است رفتارهای پرخوری، اضافه وزن، وضعیت بدنی، مشکلات سلامت روان و یا ترکیبی از اینها را هدف قرار دهد.
گزینههای درمان پرخوری شامل موارد زیر است:
- تحریک مغناطیسی مغز (rtms)
- درمان شناختی رفتاری
- روان درمانی بین فردی
- رفتار درمانی دیالکتیکی
- کاهش وزن
- دارو درمانی
درمان پرخوری با تحریک مغناطیسی مغز
تحقیقات جدید نشان میدهد که میتوان با تحریک مغناطیسی مغز، پرخوری را کنترل کرد و باعث کاهش میل افراطی برخی از افراد به خوردن غذا شد. تحریک مغناطیسی مغز (rtms) یک تکنیک غیرتهاجمی است که پزشکان را قادر میسازد تا به طور انتخابی مناطقی از قشر مغز را تحریک کند.
این روش شامل قرار دادن یک سیم پیچ بر روی پوست سر است که وظیفه تولید امواج الکترو مغناطیسی را بر عهده دارد.
در حال حاضر روش آر تی ام اس برای درمان افسردگی توسط سازمان غذا و دارویی آمریکا مورد تایید قرار گرفته است اما تحقیقات مختلف نشان داده است که میتوان از تحریک مغناطیسی مغز برای درمان سایر اختلالات مانند استرس و اضطراب شدید، انزال زودرس و پرخوری عصبی نیز استفاده کرد.
برای مطالعه بیشتر مقاله درمان پرخوری عصبی با rtms را بخوانید.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری برای اختلال پرخوری بر تجزیه و تحلیل روابط بین افکار منفی، احساسات و رفتارهای مرتبط با غذا خوردن، شکل بدن و وزن تمرکز دارد. هنگامی که علل احساسات و الگوهای منفی شناسایی شد، میتوان استراتژیهایی برای کمک به افراد در تغییر آنها ایجاد کرد.
ثابت شده است که درمان شناختی رفتاری اگر تحت هدایت درمانگر خوب انجام شود، بهترین راه درمان پرخوری است. مطالعات نشان داده است که پس از 20 جلسه درمان، 79٪ از شرکتکنندگان به طور کامل درمان شدهاند و 59٪ از آنها پس از یک سال درمان شدند.
نوع دیگری از درمان شناختی رفتاری پرخوری، خودیاری هدایتشده است. در این روش، معمولا به شرکتکنندگان یک کتابچه راهنما داده میشود تا به تنهایی کار کنند. همچنین فرصتی برای شرکت در برخی جلسات اضافی با یک درمانگر برای کمک به هدایت آنها و تعیین اهداف، داده میشود. شکل خودیاری درمانی اغلب ارزانتر و در دسترستر است و وبسایتها و برنامههای موبایلی مختلفی وجود دارند که برای این منظور طراحی شدهاند.
روان درمانی بین فردی
روان درمانی بین فردی مبتنی بر این ایده است که پرخوری یک مکانیسم مقابله با مشکلات شخصی حل نشده مانند غم و اندوه، مشکل در روابط، تغییرات قابل توجه زندگی، یا مشکلات اجتماعی اساسی است.
هدف از روان درمانی بین فردی شناسایی مشکل خاص مرتبط با رفتار منفی خوردن، تصدیق آن و سپس ایجاد تغییرات سازنده در طی 12 تا 16 هفته است.
درمان ممکن است در به صورت گروهی یا فردی با یک درمانگر آموزش دیده انجام شود و گاهی اوقات ممکن است با درمان شناختی رفتاری ترکیب شود.
شواهد قوی وجود دارد که نشان میدهد روان درمانی بین فردی هم اثرات مثبت کوتاه مدت و هم بلندمدت بر کاهش رفتار پرخوری دارد. این روش درمانی ممکن است مخصوصا برای افرادی که اشکال شدیدتر پرخوری دارند و کسانی که اعتماد به نفس پایینی دارند موثر باشد.
رفتار درمانی دیالکتیکی
رفتار درمانی دیالکتیکی پرخوری را یک واکنش عاطفی به تجربیات منفی میداند که فرد راه دیگری برای مقابله با آن ندارد. این روش به افراد میآموزند که واکنشهای عاطفی خود را تنظیم کنند تا بتوانند با موقعیتهای منفی در زندگی روزمره بدون پرخوری کنار بیایند.
چهار حوزه کلیدی درمان در روش رفتار درمانی دیالکتیکی عبارتند از:
- ذهن آگاهی
- تحمل پریشانی
- تنظیم هیجان
- اثربخشی بین فردی
یک مطالعه انجام شده بر روی 44 زن مبتلا به اختلال پرخوری که تحت رفتار درمانی دیالکتیکی قرار گرفتند نشان داد که 89٪ از آنها پرخوری را در پایان درمان متوقف کردند. با این حال، اطلاعات محدودی در مورد اثربخشی بلندمدت این روش در درمان پرخوری وجود دارد.
درمان رفتاری کاهش وزن
هدف از درمان رفتاری کاهش وزن انجام رفتارهایی است که به کاهش وزن افراد کمک میکند و ممکن است با بهبود عزت نفس و تصویر از بدن، رفتار پرخوری کاهش یابد.
در حالی که درمان رفتاری کاهش وزن ممکن است به بهبود وضعیت بدن، کاهش وزن و خطرات سلامتی مرتبط با چاقی کمک کند، نشان داده نشده است که به اندازه درمان شناختی رفتاری و روان درمانی بین فردی در توقف پرخوری موثر باشد.
مانند درمان منظم کاهش وزن برای چاقی، درمان رفتاری کاهش وزن نشان داده شده است که به افراد کمک میکند فقط به کاهش وزن کوتاهمدت و متوسط دست پیدا کنند. با این حال این روش هنوز هم ممکن است گزینه خوبی برای افرادی باشد که در درمانهای دیگر موفق نبودند یا عمدتا به کاهش وزن علاقهمند هستند.
درمان دارویی پرخوری
چندین دارو برای درمان پرخوری وجود دارد و اغلب ارزانتر و سریعتر از درمان سنتی هستند. با این حال هیچ دارویی در حال حاضر به اندازه درمانهای رفتاری در درمان پرخوری موثر نیست.
داروهای موجود برای درمان پرخوری عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد صرع مانند توپیرامات
- داروهایی که به طور سنتی برای اختلالات بیش فعالی استفاده میشود، مانند لیسدگزامفتامین
این داروها همچنین ممکن است اشتها، وسواس و علائم افسردگی را نیز کاهش دهند. اگرچه این اثرات امیدوارکننده به نظر میرسند، اما بیشتر مطالعات در دورههای کوتاهی انجام شدهاند، بنابراین دادههای مربوط به اثرات بلندمدت هنوز در دسترس نیست. علاوه بر این، عوارض جانبی درمان ممکن است شامل سردرد، مشکلات معده، اختلالات خواب، افزایش فشار خون و اضطراب باشد.
از آنجایی که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال پرخوری دارای سایر شرایط سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی هستند، ممکن است داروهای اضافی برای درمان این موارد نیز تجویز شود.
نحوه پیشگیری از پرخوری
اگرچه هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از اختلال پرخوری وجود ندارد، اما اگر علائم پرخوری را دارید، از متخصص کمک بگیرید. پزشک متخصص میتواند به شما در این مورد مشاوره بدهد.
اگر فکر میکنید دوست یا یکی از عزیزانتان مشکل پرخوری دارد، قبل از بدتر شدن وضعیت، او را به سمت رفتار سالمتر و درمان حرفهای هدایت کنید.